Bizler de zaman zaman yanıltıcı bilgileri sosyal medya üzerinde paylaşarak, hatalı bilginin yayılmasına katkıda bulunabiliyoruz.
İşte o 4 hatalı bilgi...

Korkutucu olan ölüm oranı değil, enfeksiyon oranı

Sosyal medyadaki birçok paylaşım, COVID-19 nedenli ölümler grip gibi diğer ölüm sebepleri ile karşılaştırıp COVID-19’un o kadar da ölümcül olmadığını öne sürüyor. Ancak bu paylaşımlar COVID-19’un bulaşıcılık potansiyelini göz ardı ediyor. COVID-19’un enfeksiyon ölüm oranı gripten kesinlikle fazla. Gripte bu oran 0,1’ken, en iyimser tahminler bile COVID-19’da bu oranın 0,25 olduğunu gösteriyor.

Konu yalnızca COVID-19’un ölümcül olması değil, ölümcül ve çok bulaşıcı olması.

Tüm enfeksiyonlar vaka değildir

COVID-19 enfeksiyonları ve vakalar konusunda da bir kafa karışıklığı var. Epiemiyolojik bir terim olarak “vaka”, COVID-19 tanısı almış, yani testi pozitif sonuçlanmış bir kişidir.

Ancak gerçekte, vakalardan çok daha fazla enfeksiyon vardır. Bazı enfeksiyonlar belirti göstermez. Bazı belirtiler çok hafiftir. Test her zaman ihtiyaç duyanların erişebileceği bir imkan değil. Aynı zamanda testler de tüm enfeksiyonları yakalayamaz.

Enfeksiyonlar vakalara yol açar, testler ise vakaları ortaya çıkarır. Daha fazla test yapmaz, daha fazla vaka çıkmasına yol açmaz, gerçek vaka sayısının daha doğru bir şekilde tahmin edilmesini sağlar.

Ölümleri, aynı tarihteki vakalarla karşılaştıramayız

COVID-19 enfeksiyonu ve ölüm arasındaki sürenin 1 ayı bulabildiği biliniyor. İyileşme süresi ise daha da uzun olabiliyor. Bazı insanlar ağır bir hastalık geçiriyor ve iyileşmek için uzun zamana ihtiyaç duyuyor. Bazıları belirti göstermiyor. Belirli bir tarihte verilen ölüm sayıları, birkaç hafta önceki vakalara ait ölümleri gösteriyor. Vakaların iki katına hızlıca çıkması ve uzun iyileşme süreleri de aktif ve iyileşen vaka sayıları arasında büyük bir farklılığa yol açıyor. Gerçek sayıları yalnızca geçmişe bakarak anlayabiliriz.

Veriler karmaşık, eksik ve değişebilir

Bazı sosyal medya kullanıcıları istatistikler düzeltildiğinde sinirleniyor ve komplo teorilerinden söz ediyor. Bu kişilerin çok azı, mevcut ortamda istatistikleri takip etmenin ne kadar karmaşık, kaotik ve büyük bir iş olduğunu anlıyor.

Ülkeler ve hatta eyaletler, vakaları ve ölümleri farklı şekilde sayabiliyor. Verileri bir araya getirmek zaman alıyor, bu da geriye dönük düzeltmelerin yapılmasını gerektiriyor.

Pandemideki gerçek sayıları yalnızca geriye dönük bir değerlendirme yapıldığında öğreneceğiz. İlk geliştirilen modellerin hatalı olma sebebi modeli yapanları kötü niyetli olması, çalışma yapılırken yeterli veri olmamasıydı.