Antalya 28 Mart 1919 da Mondoros Mütarekesinin 9. Maddesine dayanarak İtalyanlarca işgal edilmiştir.O gün Regina Elena kruvazöründen 300 İtalyan askeri Antalya limanına çıkarılmışlar ve iki yıl 3 ay 7 gün süren işgal başlamıştirGazi Mustafa Kemal’in daha önce İtalyanlarla kurduğu iyi ilişkiler sayesinde bu işgal saldırı şeklinde olmamıştır.İtalyanlar halka iyi davranmayı kendilerine ilke edinmişlerdir.İtalyanlar İngilterenin himayesinde gizli bir anlaşma ile İzmir’in Yunanlılara verilmesi üzerine Türklere yaklaşmışlardır.Antalya’daki bozuk yolları yapmışlar,camileri onarmışlar,dispanserler ve hastane açarak halkı ücretsiz muayene etmişler ve halka iyi davranmışlardır.Böylece hem kendilerinin Anadolu’daki ekonomik çıkarlarını korumayı hem de Türklerin Yunanlılarla mücadelesini kolaylaştırmayı düşünüyorlardı.

Gerçekten Kuva-yı Milliye İtalyan işgal bölgesinde kolaylıkla teşkilatlanmış,İtalyanlardan teşvik ve yardım görmüştür.Özellikle İtalyan İstihbaratı batı Anadolu’daki Yunan faaliyetleri konusunda Türk’ lere bilgi aktarmış,silah ve malzeme yardımları yapmışlardır.İtalyanlar 1920 yılı boyunca onbinlerce tüfek,milyonlarca mermi,3300 kamyon,100 e yakın top,araç gereç ve uçağı Anadoluya soktular.

Antalya eski Posta binası,Kadın Yarı Köprüsü,İskele Yokuşu yolu,Aykırca çayı köprüsü İşgaldeki İtalyanlar tarafından yapılmıştır.

İtalyanlar Antalya’yı 5 Temmuz 1921 Tarihinde boşaltma kararı aldılar.İşgal kuvvetlerinin büyük kısmı İtalyan gemilerine binerek Antalya’yı boşalttılar. Kalan askerlerde 7 Temmuzda gemiyle gidince Antalya’da hiç İtalyan kuvveti kalmadı.

Türkiyenin İtalya ile iyi ilişkileri savaş sonuna kadar İtalya’daki fabrikalardan silah ve cephane satın alınmasıyla devam etmiştir.

Milli hükümetimiz 17 Ağustos 1922 tarihinde Konya’dan Antalya’ya 7000 kişilik bir depo alayı göndermiştir. Bu alayın görevi ordumuzun Büyük Taarruza hazırlandığı günlerde düşmanın Antalya sahillerinden bir çıkarma yapmasını engellemekti.Depo alayı halkın sevgi gösterileri ve gözyaşları ile kepez yönünden şehre girmiştir.Kadın erkek herkes asker ve subaylarımızı sevinçle kucaklamış ;çiçek ve gül yağmuruna tutmuştur.

Ordumuz 26 Ağustos’ta başlayıp 30 Ağustos ta kesin galibiyetimizle sonuçlanan Başkomutanlık Meydan Savaşından sonra kaçan Yunan ordusunu önüne katarak İzmir Limanına kadar kovalamış 9 Eylül 1922 de Yunan Ordusu ve kaçan Rumlar büyük bir kargaşa içinde gemilerle İzmir’i terk etmişlerdir.

Antalya’da bulunan Rumlar’da Yunanistan'a gitmek için Antalya limanında toplandılar . Embrikos Denizcilik Şirketine ait ‘SS.İoannis Andru ve SS.Andrea adlı Yunan gemileri ve Amerikanın gönderdiği gemiler de bu insanları götürmek üzere Antalya iskelesine geldiler. Rumlar 12,16,17,ve 18 ekim tarihlerinde gelen bu gemilere bindirilerek Yunanistan’a gönderilmişlerdir. Gemiler mümkün olduğu kadar çok mülteciyi taşıyabilmek için bunların yanlarında getirdiği eşyalarını gemilere almamışlardır.

İlişikte paylaştığımız  resimler İtalyan Askerlerinin Antalya’da ve kendi işgal bölgelerinden işgal resimleri,Antalya’nın işgalden kurtulması üzerine eski belediye önünde yapılan kutlamalar..

Bu sunumun hazırlanmasında Antalya tarihçisi ve araştırmacı Hüseyin Çimrin’in “Bir Zamanlar Antalya”ve “Kuruluşundan Günümüze Antalya Kent Kronolojisi” kitaplarıyla; Süleyman Fikri Erten’in “Milli Mücadelede Antalya” kitabından faydalanılmıştır.

Sevgilerimizle
Ali BOYACI
#GeçmiştenBugüneAntalyaDostlarıPlatformu