Proje 2 yıldır gizli olarak yürütüldü. Yapay zekâ tekniğiyle çalışan milli yazılım geliştirildi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ), hayvancılık sektöründe önemli bir projeyi hayata geçirdi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinin bünyesinde farklı bilim dallarında oluşturulan bir araştırma ekibi 2 yıldır gizli olarak yürüttükleri projenin sonunda Türkiye’deki et ve süt üretiminde önemli bir oranda verimi artıracak yapay zekâ tekniğiyle çalışan yerli bir yazılım geliştirdi.  

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi tarafından geliştirilen “Çiftlik izleme ve yönetim sistemi”, ülke bazında verimliliğin artırılması, olası hastalık ve salgınların erken tespiti ve önlenmesi, süt ve et kalitesinin yükseltilmesi,  çiftliklerde daha az maliyetle daha çok ve kaliteli üretimin sağlanması, kaliteli ırkların tespiti ve çoğaltılmasında milli bir çözüm sağlıyor.

Türkiye’de tek. Milyonlarca veri anında işleniyor, analiz ediliyor
Geniş bir bölgede büyük ve küçükbaş hayvanlarla ilgili ayrı ayrı gelen milyonlarca veriyi anlık olarak depolamak ve yine anlık olarak analizlerini yapabilmek için gerekli teknolojik alt yapı ve beyin gücü, Mehmet Akif Ersoy üniversitesinin yeni kurduğu Bilgi Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezinde bir araya getirildi. Kısa adı “ÇİYS” olan Çiftçilik İzleme ve Yönetim Sistemi yazılımı bu merkez tarafından yönetiliyor.  Araştırma merkezi, hem yüksek veri depolama kapasitesiyle hem de bu verileri detaylı analiz etme yeteneğiyle hayvancılık alanında Türkiye’de tek araştırma merkezi olma özelliğini taşıyor.

Üretici en az maliyetle en yüksek verim nasıl elde edebileceğini görebiliyor
Çiftlik izleme ve yöntemi sistemiyle her bir havyanın beslenmesinden sağlığına kadar üreticilerden gelen veriler anlık olarak depolanıyor. Daha sonra bu veriler, yapay zekâ tarafında üreticilerin en yüksek verimi alması için neyi nasıl yapması gerektiği analiz ediliyor ve üreticiler için analizler Makü’lü bilim insanları tarafından bir rapor haline getiriliyor. Böylece üreticiler, sistem üzerinden en az maliyetle en yüksek verimi nasıl elde edebileceklerini görebiliyorlar.  

Hayvanların gen bilgisinden tüketiciye ulaşan nihai ürüne kadar tüm veriler toplanıyor
Mehmet Akif Ersoy Bilgi Teknolojileri Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğretim üyesi Onur Sevli, geliştirilen yazılımla üreticiden tüketiciye kadar giden sürecin nasıl takip ve kontrol edildiğini ise şöyle açıklıyor:
“Çiftlik İzleme ve Yönetim Sistemi Projesi, iki yıl önce başlayan Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’nde Bilgi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından koordine edilen burdur ilindeki ve bölgedeki ve geniş ölçekteki ülkedeki hayvan varlığın kayıt altına alması, bunlar üzerinden insan uzmanların başta desteği ile ardından öğrenen makinelerin, yapay zekâların desteği ile analizler yaparak verim artışı yapmayı hedefleyen yüzde yüz yerli ve milli bir yazılım çalışmasıdır.”
“Yazılım aslında bir hayvanın doğumu hatta doğum öncesine kadar uzanan süreçteki veri kayıtlarını yapıyor. Hayvanın anne babası, spermanın ya da embriyonun kimden geldiği, birkaç kuşak öteye kadar kayıtlar ne kadar varsa soy bilgisinin takibi, bunun ardından hayvanın yaşamı boyunca ki beslenmesi, sağlık takibi, veri takibi, üreme tabi ki, davranış takibi, bunların tamamının takibi ve son kullanıcıya peynir, yoğurt, süt ya da et olarak ulaşana kadarki tüm süreçteki verilerin kayıtlarının kontrolü ve analizini gerçekleştiriyoruz.”

Geliştirilen milli yazılım üreticilere ücretsiz verilecek
Piyasada çiftlik ve sürü yönetimiyle ilgili pek çok dış kaynaklı yazılımların mevcut olduğunu söyleyen Merkez müdürü Dr. Öğretim üyesi Sevli, Mehmet Akif Ersoy üniversitesi tarafından geliştirilen bu yerli yazılımın üreticiye ücretsiz verileceğini belirtiyor:
… “sahayı incelediğimizde özellikle bilinçli üretim yapan işletmeler yurtdışı kaynaklı pek çok yazılımı kullanıyorlar ki yurtiçi alternatifleri maalesef olmadığı için pazarın çoğu yurtdışı firmaların eline geçmiş durumda. Özellikle İsrail yazılımları piyasada hâkim bunun yanında Alman yazılımlar da var. Bu yazılımlar kendi içerisinde kapalı birer yazılım, dışa veri paylaşımı yapmıyor.  Burada yazılımlar için ciddi meblağlar ödeniyor ama tabi ki tek başına yazılımın işlev sürdürebilmesi mümkün değil. Bununla birlikte donanımlar da ithale diliyor. Bu anlamda ülke ekonomisine döviz anlamında ciddi bir kayıp getiriyor. Bunun üreticiye verim olarak bir dönüşü var ama bunun yanında ciddi bir yurtdışına akan sermaye söz konusu. Çiftlik izleme yönetim sistemi ile biz aslında yazılımı sıfır maliyetle üreticilerin ayağına getiriyoruz. Yurtdışı firmalar donamımlar ve donanımları kadar yazılım maliyetleri fatura ediyorlar, bizde yazılım maliyeti tamamen sıfır, donanım maliyeti ise bunun yarısının da daha altında.

Yapay Zekâ İle Çalışan Milli Çiftlik ve Sürü yönetim sistemine dâhil olan üreticiye, akademik danışmanlık hizmeti sunuluyor
“Mevcut sistemler genellikle lokal ölçekli çalışıyorlar. İşletmenin kendi içerisindeki hayvanların takibi, kontrolünü gerçekleştiriyor. Tabi burada işletme sahibi eğer o parametreleri kendisi okuyabiliyor, yorumlayabiliyorsa ya da yorumlayabildiği kadar geri dönüt sağlayabiliyor, fakat bunun haricinde çiftliğin izlenebilirliği çevre ile bölge ile karşılaştırılabilirliği yok. Bu anlamda çiftlik izleme yönetim sistemi aslında üniversite bünyesindeki o akademik gücü, akıl gücünü de sistem üzerinden yine üreticiye geri bildirim olarak aktarıyor. Sistemimizde işlenen her bir bilgi üniversitemizin uzman akademik kadromuz tarafından inceleniyor, raporlanıyor ve verim artışını sağlayacak şekilde işletmelere geri dönüt olarak veriliyor. Bunun içerisinde hayvanların beslenmesine yönelik danışmanlar var yine veteriner hekim hocalarımız tarafından sağlık danışmanlığı ve ihtiyaç duyulan tüm konularda destek sağlanıyor. “