Ülkemizi derinden sarsan deprem haberleri sonrası bir çok kişi depremden kilometrelerce uzakta olsa bile aynı acıları kalplerinde hissetti.  Hayatına devam etmekte, yemek yemekte, uyumakta, günlük rutinlerine devam etmekte oldukça zorlandı.

İkincil travma; travmatik olayı yaşamamış, birebir şahidi olmamış kişilerin başkasının maruz kaldığı travmatik deneyimin etkilerini kendisi yaşamış gibi hissetme durumudur.Özellikle deprem sonrası başkalarının acılarına şahit olan, alanda çalışan kurtarma ekipleri, sağlık çalışanları, gönüllü sahada çalışan onlarca kişi bu durumdan etkilenmektedir.Ayrıca deprem bölgesinde yaşamayan, deprem bölgesinde bulunmayan birçok kişi de depremin yarattığı yıkım, olay yerinden gelen fotoğraflar ve videolar, sosyal medya da yazılan haberlerden dolayı ikincil travma ya maruz kalmış ve birçok kişi bu durumdan oldukça olumsuz etkilenmiştir.

İkincil travma belirtileri nelerdir?
Deprem deneyimi yaşayan kişilerin yaşadığı duygusal, fiziksel, bilişsel, davranışsal, davranışsal, ruhsal tüm belirtileri ikincil travma yaşayan kişiler de aynı şekilde deneyimlemektedir.

¨       Duygusal olarak; Şaşkınlık ve şok, öfke, kendini ya da başkalarını suçlama eğilimi, yalnızlık duygusu.
¨       Fiziksel olarak; seslere aşırı duyarlılık, kendine yabancılaşma hissi, tükenme hissi, iştah artması ya da azalması, enerjisizlik çabuk yorulma
¨       Bilişsel olarak; karar verme zorlukları, olayları hatırlamada güçlük yaşama, düşünce karmaşası, konsantrasyon güçlüğü
¨       Davranışsal olarak; uyku düzeninde bozulmalar, dikkat dağınıklığı, sosyal olarak içe çekilme, depremi anımsatacak şeylerden kaçınma, iş ve sosyal yaşantıda enerji kaybı, ağlama
¨       Ruhsal olarak; depresif ruh hali, umutsuzluk, kaygı görülebilmektedir.

İkincil travmadan korunma yöntemleri nelerdir?
Eski rutinlerinize dönmeye çalışıp kendinize zaman ayırın.
Fiziksel ve ruhsal sağlığınıza dikkat edin. Düzenli uyku ve beslenmeye önem gösterin. Kendinizi çok üzgün, stresli hissettiğiniz zamanlarda meditasyon, gevşeme egzersizleri, nefes çalışmaları yaparak stres seviyenizin azalmasına yardımcı olabilirsiniz.

Sürekli haberleri takip etmek kişiyi olumsuz bir ruh haline ve strese sokabilmektedir. Bu yüzden stres seviyenizi yönetemiyorsanız ve haberlerden olumsuz etkilendiğinizi düşünüyorsanız; sosyal medyada geçirdiğiniz zaman dilimini kısıtlamak, güvenilir kaynaklardan bilgi edinmek önemlidir.

Yardım ederken yardım alacak hale gelmeyin. Öncelikle gerek fiziksel gerek psikolojik olarak kendi iyi oluşunuz çok önemli.  Eğer ki siz iyi olursanız ancak ve ancak karşınızaki kişiye daha etkin fayda sağlayabilirsiniz. Bu yüzden kendinizi suçlayarak, feda ederek, yıpratarak attığınız her adım kendinizi olumsuz bir ruh haline sokar. Başkalarının acılarını ve üzüntülerini paylaşmak, destek olmak çok önemli ama bunu yaparken kendi sınırlarınızı da korumak gerektiğini unutmayın.

Paylaşın. Üzüntünüzü, acınızı, kaygınızı, hissettiklerinizi destekleyici bir çevrede paylaşmaya özen gösterin.Yaşadıklarınız ile baş etmekte zorlanıyorsanız psikolojik destek alın.